Literaturoznawstwo, językoznawstwo i kulturoznawstwo…

Literaturoznawstwo, językoznawstwo i kulturoznawstwo jako płaszczyzny przekazu we współczesnej glottodydaktyce
red. Jolanta Knieja, Tomasz Zygmunt, Łukasz Brzana

 

Z perspektywy minionych dekad widać, iż dokonana zmiana orientacji i przeniesienie punktu ciężkości w procesie glottodydaktycznym z nauczyciela na ucznia, a także zwrócenie uwagi na potrzebę kształcenia przyszłych nauczycieli-filologów w zakresie psycholingwistykii socjolingwistyki stały się przysłowiowym krokiem milowym w procesie budowania kompetencji niezbędnej dla nauczania języków obcych. Ale widać też, iż kompetencja czysto lingwistyczna przyszłego użytkownika języka czy nauczyciela nawet poszerzona o wiedzę z zakresu psycholingwistyki i socjolingwistyki może okazać się niewystarczająca, zwłaszcza gdy w grę wchodzi wymiana myśli pomiędzy rozmówcami, potrzeba dokonania tłumaczenia czy zrozumienie utworu literackiego, szczególnie poezji. Ponadto, nie bez znaczenia będzie tu wiedza użytkownika w odniesieniu do wariantów języka i jego rejestrów. Widać zatem, że konieczne jest wieloaspektowe kształcenie języka obcego obejmujące przede wszystkim zarówno kompetencję językową, rozumianą sensu largo, jak i wiedzę kulturoznawczą i realioznawczą. Przedstawiona w zarysie myśl stała się impulsem do spotkania szerokiego gremium specjalistów – teoretyków i praktyków, reprezentujących polskie i zagraniczne ośrodki akademickie, które miało na celu wymianę doświadczeń i spostrzeżeń, jakie zrodziły się w działaniach naukowo-dydaktycznych prowadzonych w obszarze językoznawstwa, literaturoznawstwa, kulturoznawstwa i glottodydaktyki […]. Owocem rozważań i wymiany myśli jest niniejszy tom, który oddajemy do rąk Czytelnika z przekonaniem, że będzie on nie tylko źródłem informacji ale będzie też stymulatorem do podejmowania wyzwań glottodydaktycznych oraz eksperymentów.

fragment Wprowadzenia

Spis treści

Wprowadzenie / 11

I
Rozważania językoznawcze

Tetiana Derkacz-Padiasek
Konwersja jako jeden z procesów derywacyjnych w nauczaniu języka angielskiego / 15

Teresa Giedz-Topolewska
Żargon podonków – wpływ na sprawność poprawnego pisania w języku rosyjskim / 24

Sambor Grucza
Glottodydaktyka specjalistyczna – jej przedmiot i cele poznawcze / 35

Henryk Kardela
Cele i zadania (kognitywnego) językoznawstwa stosowanego. Próba ewaluacji / 49

Małgorzata Krzemińska-Adamek
Organizacja i funkcjonowanie dwujęzycznego leksykonu mentalnego w świetle psycholingwistycznych badań nad pamięcią / 61

Lilianna Miodońska
Serbska lingwistyka wobec globalnego procesu feminizacji życia społecznego / 72

Urszula Paprocka-Piotrowska
Co badania z zakresu lingwistyki stosowanej wnieść mogą do dydaktyki szczegółowej języka obcego? / 78

Hans-Jörg Schwenk
Czemu służą badania kontrastywne? / 87

Олена Бай
Запозичення як шлях збагачення лексичного складу польської мови / 96

Андрій Костючко, Оксана Василюк
Німецька економічна лексика: соціолінгвістичний аспект / 101

Юлія Маслова
Осмислення образів сучасного чоловіка через призму гендерної ідентичності (на матеріалах друкованих змі) / 106

Микола Мірченко, Руслана Волощук
Зовнішньосинтаксичні актуалізаційні категорії речення / 115

II
Tekst jako płaszczyzna rozwiązań glottodydaktycznych

Wojciech Gorczyca
O profilowaniu glottodydaktycznym odbioru i tworzenia tekstu literackiego oraz tekstu kultury / 123

Zbigniew Piotr Możejko
Świadomość struktury informacyjnej tekstu pisanego w nauczaniu języka obcego / 133

Radosław Pytlik
Leksykalne wyznaczniki językowe w krótkich streszczeniach autorskich – implikacje dla dydaktyki / 142

Dorota Tomczuk
Kreatywna praca z tekstem literackim – na przykładzie analizy poezji
ekspresjonistycznej / 152

III
Miejsce przekładu w procesie glottodydaktycznym

Beata Kołodziejczyk-Mróz, Piotr Majcher
Sens a tekst literacki – wybrane fragmenty polskiego przekładu opowiadania Piaskun E.T.A. Hoffmanna i ich korespondencja do tekstu źródłowego / 159

Katarzyna Oszust
Ćwiczenia przekładowe w nauczaniu języka rosyjskiego / 166

Алла Козак
Тенденції розвитку педагогічної перекладацької думки за кордоном / 178

Ольга Приймачук
Переклад творів чарльзa діккенса як форма трансформації художнього
світу митця українською мовою / 184

IV
Glottodydaktyka w szkole wyższej

Monika Janicka
Rola świadomości językowej a opanowanie struktur gramatycznych u przyszłych nauczycieli języka niemieckiego / 191

Maria Kossakowska-Maras
Kształtowanie kompetencji socjokulturowej z perspektywy dydaktyki konstruktywistycznej / 201

Jarosław Krajka
Przygotowanie nauczycieli do rozwijania kompetencji kluczowych uczniów w dobie reformy programowej – rola literaturoznawstwa, językoznawstwa i kulturoznawstwa w kształceniu zawodowym / 211

Ewa Lewicka-Mroczek, Dorota Szymaniuk
Właściwa forma nauczania i czynniki sukcesu w procesie uczenia się języka obcego – przekonania studentów filologii angielskiej Uniwersytetu w Białymstoku / 223

Sławomir Maskiewicz, Hanna Mrozowska
Kształcenie języka angielskiego przez literaturę na Uniwersytecie Otwartym Uniwersytetu Warszawskiego, czyli Beowulf a Proces Boloński / 233

Andrzej Materna
Wartości i wartościowanie w glottodydaktyce i filologii / 241

Dagmara Nowacka
Blok językoznawczy w nauczaniu uniwersyteckim / 249

Danuta Tanaś
O kształtowaniu kompetencji gramatycznej studentów-filologów / 256

Dorota Werbińska
Teorie personalne uczniów: cztery sprawności językowe w opiniach studentów / 262

Ewa Zajdler
Fonetyka i fonologia współczesnego języka chińskiego u podstaw umiejętności wyjściowych / 274

V
Rozważania literaturoznawcze

Monika Sidor
Twórczość Aleksandra Sołżenicyna w badaniach literackich i na zajęciach współczesnej literatury rosyjskiej na poziomie filologicznym dzisiaj. Recepcja i implikacje glottodydaktyczne. / 285

Swietłana Suchariewa
Nowatorstwo i przedbarokowe tradycje retoryczne w polemicznym traktacie Łazarza Baranowicza Nowa miara starey wiary / 292

Rafał Zygmunt
Imigranckie korzenie i ich odzwierciedlenie w kulturze i języku nabytych w Ameryce w XX wieku / 298

Лариса Мініч
Лексико-тематична парадигма часу в поезії Миколи Вінграновського / 304

Галина Харкевич, Наталія Корнійчук
Лінгвосеміотичні основи перекладознавства (на матеріалі англійської мови) / 309

Наталія Цьолик
Історична проза Михайла Чайковського: візія батьківщини / 314

VI
Rozważania kulturoznawcze

Łukasz Brzana
Treści kulturoznawcze w procesie glottodydaktycznym na 3-letnich
studiach germanistycznych / 321

Edyta Klimiuk
Porozmawiajmy o prawosławiu po rosyjsku! Kilka uwag o kształceniu interkulturowym w nauczaniu języków obcych / 328

Jolanta Knieja
O międzyludzkiej komunikacji niejęzykowej / 337

Krystyna Mihułka
Lekcja języka niemieckiego a kształtowanie wizerunku Niemiec i Niemców w Polsce / 344
Małgorzata Sieradzka
Obraz Polaków i Niemców na podstawie informacji kulturowych
w wybranych słownikach polsko-niemieckich i niemiecko-polskich / 355

Оксана Бєлих, Oлександр Кузьмич
Модель зв’язку: взаємодія вербального і невербального спілкування / 368

Тетяна Книш
Роль лінгвокраїнознавства у вивченні іноземної мови у вищих
навчальних закладах / 377

VII
Rola języka ojczystego na lekcji języka obcego

Luiza Ciepielewska-Kaczmarek
Rola języka ojczystego w dydaktyce języków obcych / 385

Dorota Domalewska
Rola języka ojczystego w nauczaniu gramatyki / 393

Magdalena Mierzwa
Rola języka ojczystego w nauczaniu języka rosyjskiego i angielskiego na studiach filologicznych / 400

Ewa Surdacka
Zalety i sposoby wykorzystania języka ojczystego w dydaktyce języków obcych / 408

VIII
Praktyczne zastosowania

Danuta Augustyn
Teksty dziecięcej rozrywki ludowej w nauczaniu języka a wyobrażenia o kulturze Włoch / 421

Hanna Kaczmarek
Pedagogiczne słowniki języka niemieckiego w świetle oczekiwań użytkowników / 429

Anna Kędra-Kardela
Słowo, obraz i dźwięk: The Lady of Szentacji świata w edukacji i dydaktyce języka obcego / 470

Robert Skoczek
Curriculum fonetyczne a ramy czasowe / 477

Urszula Szalast-Bytys
Музыка – универсальный язык человечества. Kilka uwag o muzyce i piosenkach w nauchalott Alfreda Tennysona w programie nauczania literatury angielskiej / 439

Jan Kłos
Teatr jako przestrzeń poznania języka / 448
Andrzej Sławomir Kowalczyk
Strach się bać, czyli potworna historia literatury angielskiej dla nieanglistów w piętnaście godzin / 461

Maciej Sienicki
Wykorzystanie gazetowych reprezaniu języka obcego / 487

Katarzyna Wójcik, Bartłomiej Czop
Tworzenie ścieżek tematycznych na zajęciach z kultury i historii niemieckiego obszaru językowego (Landeskunde) oraz historii Niemiec dla studentów filologii germańskiej / 494

Halina Zając
Ćwiczenia kontrastywne w procesie kształtowania kompetencji lingwistycznej i komunikacyjnej w nauczaniu języka rosyjskiego / 510