Styl życia ziemiaństwa polskiego po II wojnie światowej

Anna Łoś 
Styl życia ziemiaństwa polskiego po II wojnie światowej

W prezentowanej publikacji staram się przedstawić styl życia ziemiaństwa polskiego po drugiej wojnie światowej, a ściślej mówiąc już po przeprowadzeniu reformy rolnej z 1944 r. To, co mnie interesuje i co staram się tutaj opisać, to styl życia ziemiaństwa po drugiej wojnie światowej, czyli w czasach, gdy formalnie już ono nie istniało. Na podstawie wywiadów przeprowadzonych z osobami o ziemiańskich korzeniach próbuję odtworzyć te elementy stylu życia, które były pochodną zmienionych warunków, w jakich znaleźli się wywłaszczeni ziemianie. Są to między innymi wybór miejsca zamieszkania, wybór nowego zawodu i miejsca pracy, utrzymywanie kontaktów towarzyskich etc. Ponieważ temat jest bardzo bogaty, trzeba było zrezygnować z dokonania szczegółowego opisu wszystkich możliwych aspektów powojennego stylu życia ziemiaństwa. 
Dlatego nie podjęłam próby dokonania typologizacji stylów życia; w książce przedstawiam raczej ogólne kierunki zmian i wątki powtarzające się najczęściej w wypowiedziach moich respondentów. Nie ograniczam się przy tym do odszukania elementów przedwojennego stylu życia, które chociażby w szczątkowej formie zachowały się w latach PRL i III RP. 
Staram się również przedstawić elementy nowe, ale wspólne dla sposobu życia wielu wywłaszczonych ziemian. 
Przedstawianą tutaj książkę można traktować jako wstępną prezentację najbardziej charakterystycznych elementów stylu życia ziemian po drugiej wojnie światowej, a także jako zachętę do dalszych badań wybranych aspektów powojennego życia tej grupy społecznej.

Spis treści

Wstęp / 7

Rozdział I 
Ziemiaństwo - klasa społeczna. Rozróżnienia podstawowe / 9
Ziemiaństwo / 9
Szlachta a ziemiaństwo / 10
Styl życia / 12
Reforma rolna a ziemiaństwo / 14
Kim dzisiaj są ziemianie? / 15
Krótko o genezie tej książki / 16
Obszar badań / 16
Metoda / 17

Rozdział II
II wojna światowa - początek końca klasy ziemiańskiej / 19
Ziemianie przed II wojną światową - pamięć Arkadii / 20
W czasach drugiej wojny światowej / 22

Rozdział III
Reforma rolna. Jak żyć dalej? / 25
Koniec działań wojennych i realizacja reformy rolnej na ziemiach ' wyzwolonych' / 25
Wyrzucenie z dworów / 28
W nowych domach / 34
Sytuacja finansowa byłych ziemian / 37
Kariera w czasach PRL? / 42

Rozdział IV
Byli ziemianie jako ' inteligencja pracująca' / 45
Czas wolny od pracy: życie towarzyskie i życie rodzinne / 53
Święta / 59
Jakim zmianom uległ styl życia ziemian po 'odwilży'? / 61
Postawy wobec PRL / 71
Opozycja / 77

Rozdział V
Ziemianie w III Rzeczypospolitej / 79
Stowarzyszenia ziemian / 79
Życie codzienne / 83

Zakończenie / 95
Bibliografia / 98

Marta z Budnych Łosiowa - Dzienniczek 1939-1945 / 99
Wprowadzenie / 101
Dzienniczek / 105
Fotografie / 133