Koncepcja systemu finansowania świadczeń opieki długoterminowej osób starszych w Polsce

Monografia Anny Koniecznej wpisuje się w bardzo aktualne i niezwykle trudne zagadnienie zabezpieczenia zdrowotnego, podlegającego ciągłym zmianom oraz krytycznie ocenianego przez Polaków. Omawia treści, o których mówi się powszechnie, ale zwykle nie podejmuje się trudu ich zbadania czy zaproponowania zmian. Wszystkie te elementy znajdziemy w recenzowanym opracowaniu, które stanowi kompleksową prezentację tego zagadnienia. [...]
Autorce udało się w znacznym stopniu uchwycić istotę problemu badawczego. Biorąc pod uwagę istniejące trudności związane z brakiem możliwości sfinansowania świadczeń opieki długoterminowej osób starszych w Polsce oraz uwzględniając rozwiązania stosowane w innych państwach, można stwierdzić, że przygotowana monografia jest ważną i interesującą prezentacją tej bardzo aktualnej problematyki. (dr hab. Maria Węgrzyn, prof. UE)

Spis treści
Wstęp     11

Rozdział 1
Opieka długoterminowa jako świadczenie dla osób starszych / 17
1.1. Istota, definicja i kategorie opieki długoterminowej / 17
Klasyfikacja opieki długoterminowej / 22
1.2. Przesłanki wzrostu zapotrzebowania na świadczenia opiekuńcze dla osób starszych w Polsce / 24
1.2.1. Przesłanki demograficzne / 25
Liczba ludności  / 25
Struktura wiekowa  / 27
Przeciętna długość życia / 30
Wskaźnik obciążenia ekonomicznego ludźmi starszymi / 33
1.2.2. Przesłanki społeczne  / 34
1.2.3. Przesłanki zdrowotne / 44
1.3. Polityka państwa wobec osób starszych a realizacja zadań z zakresu opieki długoterminowej / 47
1.4. Klasyfikacja modeli finansowania opieki długoterminowej / 51

Rozdział 2
Analiza wybranych systemów opieki długoterminowej na świecie / 55
2.1. Ubezpieczeniowy system opieki długoterminowej w Niemczech  / 55
2.1.1. Charakterystyka niemieckiego system opieki długoterminowej / 55
2.1.2. Finansowanie systemu opieki długoterminowej w Niemczech / 57
Publiczne ubezpieczenie pielęgnacyjne / 58
Prywatne ubezpieczenie pielęgnacyjne  / 63
2.1.3. Finansowanie opieki długoterminowej ogółem  / 64
2.1.4. Zakres podmiotowy – osoby ubezpieczone i uprawnieni do nabycia świadczeń / 66
2.1.5. Zakres przedmiotowy – rodzaje świadczeń ubezpieczenia pielęgnacyjnego / 68
2.2. Budżetowy system opieki długoterminowej w Wielkiej Brytanii  / 72
2.2.1. Organizacja i zarządzanie systemem opieki długoterminowej w Anglii / 73
2.2.2. Kryteria dostępu do świadczeń opieki długoterminowej / 74
2.2.3. Rodzaje świadczeń  / 75  
2.2.4. Zasady finansowania świadczeń opieki długoterminowej w systemie angielskim / 75
2.2.5. Dodatkowe świadczenia w ramach zabezpieczenia socjalnego / 78
2.3. Rynkowy system opieki długoterminowej w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej / 83
2.3.1. Formy świadczeń opieki długoterminowej / 84
2.3.2. Finansowanie świadczeń opieki długoterminowej w systemie amerykańskim / 86
Medicaid / 86
Medicare / 88
Program Wszechstronnej Opieki nad Ludźmi w Wieku Podeszłym (PACE)  / 89
Środki własne / 92
Prywatne ubezpieczenie / 92
2.3.3. Aspekty ekonomiczne opieki długoterminowej w Stanach Zjednoczonych / 93
2.4. Szwedzki model systemu budżetowego opieki długoterminowej / 100
2.4.1. Organizacja i zarządzanie systemem opieki długoterminowej w Szwecji  / 101
2.4.2. Podmioty udzielające świadczenia opieki długoterminowej / 102
2.4.3. Formy udzielanej pomocy w zakresie opieki długoterminowej / 103
2.4.4. Finansowanie świadczeń opieki długoterminowej w Szwecji / 104
2.5. Zestawienie porównawcze analizowanych systemów opieki długoterminowej / 114

Rozdział 3
Opieka długoterminowa w Polsce i system jej finansowania / 125
3.1. System opieki długoterminowej w Polsce  / 125
3.1.1. Organizacja systemowa opieki długoterminowej w Polsce / 125
3.1.2. Podmioty udzielające świadczenia w ramach opieki długoterminowej / 125
3.1.3. Formy udzielanych świadczeń opieki długoterminowej / 130
3.2. Źródła publicznego finansowania opieki długoterminowej / 135
3.2.1. System opieki zdrowotnej / 136
3.2.2. System pomocy społecznej / 142
3.2.3. System ubezpieczeń społecznych / 146
3.3. Zakres odpowiedzialności jednostek samorządu terytorialnego i podmiotów publicznych za finansowanie świadczeń opieki długoterminowej w Polsce / 148
3.4. Problemy w finansowaniu opieki długoterminowej w Polsce oraz wnioski wynikające z analizy wybranych systemów / 151

Rozdział 4
Analiza finansowania świadczeń opieki długoterminowej na przykładzie województwa zachodniopomorskiego / 159
4.1. Podstawowe założenia wstępne do analizy finansowania świadczeń opieki długoterminowej / 159
4.2. Finansowanie świadczeń opieki długoterminowej na podstawie danych w latach 2012–2016 / 163
4.2.1. Zestawienie wydatków ogółem na wszystkie świadczenia z zakresu opieki długoterminowej  / 163
Wydatki na świadczenia opieki długoterminowej ogółem  / 163
Wydatki na świadczenia w systemie pomocy społecznej i ochrony zdrowia / 164
Wydatki na świadczenie pieniężne w systemie ubezpieczeń społecznych / 169
4.2.2. Wydatki jednostkowe na świadczenia z zakresu opieki długoterminowej / 171
Wydatki na 1 mieszkańca województwa zachodniopomorskiego  / 171
Wydatki na 1 świadczeniobiorcę  / 173
Wydatki na 1 świadczenie  / 176
4.3. Świadczenia stacjonarne jako forma zapewnienia kompleksowej opieki a sytuacja finansowa świadczeniobiorców / 180
4.4. Prognozowane koszty na opiekę długoterminową w latach 2017–2021 na podstawie ponoszonych wydatków w latach 2012–2016 / 187
4.4.1. Przesłanki do kalkulacji prognozowanych wydatków na opiekę długoterminową w latach 2017–2021 / 187
4.4.2. Kalkulacja prognozowanych kosztów na opiekę długoterminową w latach 2017–2021 / 192
4.5. Analiza rzeczywistych wydatków na stacjonarną opiekę długoterminową w wybranym podmiocie publicznym i podmiotach prywatnych / 195
4.5.1. Wysokość dopłat świadczeniobiorców za opiekę realizowaną w podmiocie publicznym na przykładzie Zakładu
Pielęgnacyjno-Opiekuńczego w Szpitalu Barlinek Sp. z o.o.  / 195
4.5.2 Analiza opłat świadczeń opieki długoterminowej w prywatnych domach opieki  / 202

Rozdział 5
Wielowariantowa koncepcja systemu finansowania świadczeń opieki długoterminowej dla osób starszych w Polsce / 207
5.1. Propozycje rozwiązań organizacyjnych systemu opieki długoterminowej / 207
5.1.1. Podstawowe założenia budowy koncepcji / 207
5.1.2. Organizacja realizacji zadań i finansowania według wypracowanych wariantów / 209
Wariant I koncepcji – organizacja / 210
Wariant II koncepcji – organizacja / 211
Wariant III koncepcji – organizacja / 213
5.2. Proponowane warianty rozwiązań finansowania systemu opieki długoterminowej / 214
5.2.1. Źródła finansowania Narodowego Funduszu Opiekuńczego / 215
Składka pielęgnacyjna – kapitał podstawowy / 215
Przesunięcia międzysystemowe – kapitał wyjściowy / 216
5.2.2. Propozycja rozwiązań możliwych do zastosowania jako uzupełnienie dla wypracowanych wariantów / 218
Ustalanie składki etapami / 218
Gromadzenie składek w postaci indywidualnego konta / 218
Rozwiązania innych systemów finansowania opieki długoterminowej / 219
5.2.3. Proces finansowania świadczeń opieki długoterminowej według wypracowanych wariantów / 220
Wariant I koncepcji – finansowanie  / 221
Wariant II koncepcji – finansowanie / 221
Wariant III koncepcji – finansowanie / 223
5.3. Rozwiązania funkcjonalne systemu opieki długoterminowej / 225
5.3.1. Funkcjonowanie podmiotów systemu w poszczególnych wariantach / 225
Wariant I koncepcji  / 225
Wariant II koncepcji / 232
Wariant III koncepcji / 236
5.3.2 Funkcjonowanie systemu finansowania opieki długoterminowej z perspektywy świadczeniobiorcy / 238
Wariant I koncepcji – funkcjonowanie z perspektywy świadczeniobiorcy / 239
Wariant II koncepcji – funkcjonowanie z perspektywy świadczeniobiorcy / 241
Wariant III koncepcji – funkcjonowanie z perspektywy świadczeniobiorcy / 242
5.4. Przepływ informacji w systemie opieki długoterminowej  / 243
Wariant I koncepcji – przepływ informacji  / 244
Wariant II koncepcji – przepływ informacji / 250
Wariant III koncepcji – przepływ informacji / 254
5.5. Analiza wad i zalet proponowanych wariantów koncepcji finansowania opieki długoterminowej w Polsce / 256

Zakończenie / 261

Summary
The conception of the system of financing long-term care benefits for the elderly in Poland  / 265

Bibliografia / 268
Spis tabel / 280
Spis wykresów / 284
Spis rysunków / 286