Monografia Rogoźnicy nad Krzną

Opracowując monografię co najmniej piętnastowiecznej osady położonej nad Krzną, Złotą Krzywulą i Krzywulą, przy głównym szlaku drogowym A2 Warszawa–Terespol, pragnąłem ocalić od zapomnienia dzieje wsi i jej mieszkańców; penetrowałem zbiory archiwów, bibliotek, zasoby osób prywatnych, przeprowadziłem kilkadziesiąt wywiadów i wykorzystywałem własną wiedzę. Starałem się wydobyć na światło dzienne losy wielu rodaków, skutki wojen, epidemii i innych zdarzeń losowych oraz najwcześniejsze dzieje Rogoźnicy.

Fragment Wstępu

Spis treści

Przedmowa (Franciszek Jerzy Stefaniuk) / 9

Wstęp / 11

Rozdział I. Warunki naturalne / 15
1. Obszar i położenie / 15
2. Budowa geologiczna i rzeźba terenu / 17
3. Gleby / 22
4. Klimat / 24
5. Wody / 28
5.1. Wody powierzchniowe / 28
5.2. Wody podziemne / 31
6. Szata roślinna / 32
6.1. Lasy / 34
7. Świat zwierzęcy / 36
8. Ochrona środowiska naturalnego Rogoźnicy i okolic / 37

Rozdział II. Etymologia nazw występujących w Rogoźnicy. Nazwy
geograficzne, imiona i nazwiska / 62
1. Etymologia nazwy 'Rogoźnica’ i innych nazw tu występujących / 62
2. Imiona występujące w Rogoźnicy w latach 1788-1789 / 69
3. Nazwiska występujące w Rogoźnicy w latach 1788-1789 / 71

Rozdział III. Osadnictwo i gospodarka / 73
1. Osadnictwo / 73
2. Osadnictwo na pograniczu dóbr bialskich i międzyrzeckich. Rogoźnica Mała,
czyli bialska Rogoźnica – obecna Rogoźniczka (Rogozneczka) / 83
3. Powstanie i dzieje wsi Rogoźnica / 87
4. Sołectwo / 96
5. Folwark Rogoźnica, właściciele i dzierżawcy / 100
6. Przynależność terytorialna Rogoźnicy / 119
7. Ustrój władz gminy Tłuściec w latach 1864-1954 / 125
8. Gromada Rogoźnica i jej działalność w latach 1955-1972 / 129
9. Utworzenie gminy Międzyrzec Podlaski od 1973 r. / 178
9.1. Ogólna charakterystyka społeczno-gospodarcza gminy Międzyrzec
Podlaski według stanu z 31 grudnia 2005 r. / 181

Rozdział IV. W walce o niepodległość / 184
1. Bitwa pod Rogoźnicą (29 sierpnia 1831 r.). Rogoźniccy uczestnicy
powstania listopadowego / 184
2. Powstanie styczniowe 1863-1864 / 191
3. Okres pierwszej wojny światowej (1914-1918) / 193
4. Wojna polsko-sowiecka 1920 r. / 197
5. Okres drugiej wojny światowej / 199

Rozdział V. Zmiany własnościowe na wsi (1864-1946) / 242
1. Uwłaszczenie 1864 r. / 242
2. Zniesienie służebności (likwidacja serwitutów) wsi Rogoźnica w latach 1911-1914 / 254
3. Scalenia gruntów wsi Rogoźnica w latach 1921-1928 / 259
4. Kształtowanie Rogoźnicy-Kolonii jako sołectwa / 264
4.1. Powstanie parceli w Kolonii Rogoźnicy / 265
4.2. Powstanie parceli Koszelik (1931-1933) / 266
4.3. Powstanie parceli Wysokie (1944-1946) / 267

Rozdział VI. Ludność i jej wyznanie / 278
1. Ludność / 278
2. Stosunki wyznaniowe / 282
2.1. Ks. infułat Kazimierz Korszniewicz, zasłużony budowniczy Kościoła / 291
2.2. Budowle sakralne w Rogoźnicy / 293

Rozdział VII. Życie codzienne (strój, higiena i zdrowie, wyżywienie, praca
i podział obowiązków w rodzinie, warunki życia dzieci, zwyczaje i obyczaje) / 316

Rozdział VIII. Przemiany w rolnictwie (1918-2007) / 324
1. Rolnictwo w okresie międzywojennym / 324
2. Rolnictwo po drugiej wojnie światowej / 330
3. Rolnictwo w okresie przemian ustrojowych (po 1989 r.) / 337
4. Melioracje wodne / 346
5. Powstanie i działalność kółek rolniczych / 365
6. Gospodarka leśna / 368
7. Ochrona przeciwpożarowa – działalność Związku Ochotniczych Straży Pożarnych / 372

Rozdział IX. Awans cywilizacyjny / 375
1. Początki infrastruktury na terenie Międzyrzecczyzny / 375
2. Plany zagospodarowania przestrzennego / 377
3. Elektryfikacja, łączność i komunikacja / 380
3.1. Elektryfikacja / 380
3.2. Łączność i komunikacja / 381
4. Zaopatrzenie wsi w wodę (budowa wodociągu) / 410
5. Drogi i mosty / 412
6. Placówki usługowe / 416

Rozdział X. Oświata, kultura, zdrowie i sport / 420
Kształtowanie się szkolnictwa polskiego w XIX w. / 420
1. Pierwszy okres kształtowania się szkolnictwa w Rogoźnicy / 421
2. Publiczna Szkoła Powszechna w Rogoźnicy w okresie międzywojennym (1918-1939) / 424
3. Szkolnictwo w okresie drugiej wojny światowej (1939-1944) / 430
4. Szkoła w okresie piętnastolecia powojennego (1944-1959) / 433
4.1. Odbudowa szkolnictwa powszechnego (1944-1959) / 433
4.2. Likwidacja analfabetyzmu i kształcenie dorosłych / 438
5. Szkolnictwo w latach 1959-2006 / 441
5.1. Kadra pedagogiczna / 441
5.2. Rozwój bazy lokalowej i materialnej / 443
5.3. Stan i organizacja kształcenia dzieci i młodzieży / 447
6. Kształcenie w ponadpodstawowych szkołach zawodowych w latach 1962-1981 / 462
6.1. Szkoła Przysposobienia Rolniczego w Rogoźnicy (1962-1972) / 462
6.2. Zasadnicza Szkoła Zawodowa Przyzakładowa PKS w Rogoźnicy (1978-1981) / 464
6.3. Technikum Samochodowe dla Pracujących na podbudowie zasadniczej
szkoły zawodowej w Rogoźnicy (1978-1981) / 465
7. Kultura / 465
7.1. Biblioteka Publiczna / 465
7.2. Amatorski ruch artystyczny / 468
7.3. Działalność Koła Gospodyń Wiejskich w Rogoźnicy / 469
8. Zdrowie / 470
9. Sport / 493

Zakończenie / 495

Aneksy / 499
Bibliografia / 575
Indeks osób / 588
Indeks nazw geograficznych / 603
Spis map / 610
Spis tabel / 612
Spis rycin (bez fotografii) / 614
Spis fotografii / 616